Półki sklepowe uginają się dziś od opakowań błyszczących niczym tafla szkła. Z jednej strony mamy papier lakierowany, z drugiej – papier śliski, często nazywany kredowym lub powlekanym. Choć oba rodzaje wywołują podobny „wow-efekt” u konsumenta, ich budowa, zachowanie w kontakcie z wilgocią czy tuszem oraz – co kluczowe – ścieżka recyklingu znacząco się różnią. Świadomość tych niuansów pozwala firmom projektującym materiały POS, wydawnictwa czy opakowania optymalizować koszty, a użytkownikom końcowym prawidłowo segregować odpady. Sprawdźmy zatem, jakie właściwości skrywają te połyskujące arkusze i jak wpływają one na efektywność odzysku włókien celulozowych.
Budowa i właściwości: kiedy połysk bierze się z lakieru, a kiedy z powłoki?
Pojęcie „papier lakierowany” odnosi się do arkuszy, które po zadruku zostały pokryte specjalnym lakierem dyspersyjnym lub UV. Ta cienka, polimerowa warstwa zamyka pory papieru, nadając powierzchni wysoki połysk, podbijając kontrast kolorów i poprawiając odporność na zabrudzenia. Istotne jest to, że samo podłoże pozostaje klasycznym papierem offsetowym – to dopiero finalny lakier przemienia go w lśniący nośnik.
Z kolei papier śliski (często określany jako kreda) zawdzięcza gładkość i połysk składowi masy papierniczej. Już na etapie produkcji włókna celulozowe łączy się z wypełniaczami mineralnymi – kaolinem, kredą, pigmentami – tworząc warstwę powlekaną dwustronnie lub jednostronnie. Dzięki temu nawet bez dodatkowego lakieru arkusz jest nieporównywalnie gładszy niż standardowy offset, a przy tym bardziej nieprzezroczysty.
Wpływ struktury na proces recyklingu i odzysk włókien
W recyklingu kluczowe jest to, jak papier rozpada się w kadziach flotacyjnych i jak szybko odwarstwia się od niepapierowych dodatków. Papier lakierowany, choć wizualnie atrakcyjny, sprawia technologom kłopot – warstwa lakieru nie rozpuszcza się w wodzie i potrafi tworzyć tzw. „stickies”, czyli lepkie zanieczyszczenia osiadające na elementach maszyny papierniczej. Usunięcie ich wymaga dodatkowych inhibitorów lub droższych etapów filtracji.
W przypadku papieru śliskiego problemem nie jest lakier, lecz duża zawartość pigmentów mineralnych. Podczas rozwłókniania masa staje się cięższa, a wypłukanie drobin kaolinu obniża ogólny uzysk włókien. Oznacza to, że z tej samej tony odpadów można odzyskać mniej celulozy gotowej do ponownego użycia. Dla papierni oznacza to wyższy koszt preparacji masy, a dla środowiska – większe zużycie energii i wody.
Segregacja w praktyce: jak odróżnić i co wrzucić do niebieskiego pojemnika?
Choć obie frakcje trafiają do kontenera na papier, warto ułatwić recyklerom pracę, minimalizując domieszki folii i laminatów. Najprostszy test to zarysowanie powierzchni paznokciem. Jeżeli powstanie matowy ślad, najpewniej trzymasz w dłoniach papier lakierowany – lakier przestaje się błyszczeć tam, gdzie został zdarty. Przy papierze śliskim efekt nie wystąpi, bo połysk pochodzi z głębszej warstwy powlekania.
Dobrym nawykiem jest także usuwanie metalowych zszywek czy plastikowych okienek kopert. Nawet najlepsza linia do recyklingu ma ograniczoną tolerancję na obce frakcje. Warto też pamiętać, że papieru lakierowanego używanego w gastronomii (np. tacki po frytkach) nie wrzucamy do niebieskiego pojemnika, gdy tłuszcz trwale zanieczyści powierzchnię.
Nowe rozwiązania: cienkowarstwowe lakiery wodne i biopowłoki
Przemysł poligraficzny intensywnie pracuje nad przyjaznymi środowisku wariacjami. Cienkowarstwowe lakiery wodne zastępują tradycyjny papier lakierowany oparty na rozpuszczalnikach, redukując ilość polimeru nawet o 70 %. To realnie skraca czas deinkingowania i obniża ryzyko „stickies”. Coraz popularniejsze stają się również biopowłoki na bazie skrobi lub ligniny, które – w odróżnieniu od kredy – rozpuszczają się częściowo w wodzie i nie obciążają układu flotacyjnego.
Dzięki tym innowacjom granica między klasycznym papierem powlekanym a lakierowanym zaczyna się zacierać. Producenci zmierzają do hybryd, które łączą walory estetyczne z wysoką przyjaznością dla linii recyklingu, a tym samym wpisują się w unijne cele gospodarki obiegu zamkniętego.
Czytaj więcej na stronie https://forestodpady.pl/segregacja-papieru-jak-rozpoznac-papier-lakierowany-sliski-papier/
